การนำเข้าและส่งออกสินค้าในปัจจุบัน จำเป็นจะต้องมีเอกสารต่างๆ สำหรับการดำเนินการในหลายๆ ภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นกรมศุลกากร ตม. ท่าเรือ และอีกมากมาย ซึ่งคนทำธุรกิจ Shipping มือใหม่อาจจะสับสนได้ในช่วงแรก ดังนั้นจึงจำเป็นต้องเรียนรู้ให้เห็นภาพว่าแต่ละเอกสารทำหน้าที่อะไร คืออะไร เพื่อที่จะสามารถจัดการและดำเนินเรื่องได้ง่ายขึ้น เมื่อถึงเวลาติดต่อธุรกิจจะสะดวกขึ้นมาก การทำ Shipping ในครั้งต่อๆ ไปก็จะสะดวก เรามาดูกันว่าเอกสารใดบ้างที่คนทำธุรกิจ Shipping จำเป็นต้องรู้
PO, Purchasing Order หรือใบสั่งซื้อสินค้า – ใบนี้คือใบที่ผู้นำเข้า (ผู้ซื้อสินค้า) จะส่งให้ผู้ส่งออก (ผู้ขาย) เพื่อเปิดออเดอร์สำหรับการสั่งซื้อ ปัจจุบันใบนี้จะลดบทบาทลงและกลายเป็นการเขียนอีเมลหรือเขียนใบ Inquiry ไปที่ผู้ขาย ซึ่งสามารถส่ง PI มาให้ได้เลย จะเห็นได้มากจากประเทศจีนโดยเฉพาะเว็บซื้อสินค้าดังๆ อย่าง Alibaba, dhgate.com คนทำ Shipping จะสะดวกขึ้นมาก
PI, Proforma Invoice – ใบนี้ได้กล่าวแล้วในข้อดังกล่าวว่าสามารถส่งใบ PI แทนที่ใบ PO ได้เลย ซึ่งใบ PI นี้จริงๆ คือใบเรียกเก็บเงิน ทำหน้าที่บอกราคาสินค้าโดยผู้ส่งออกจะออกใบนี้ให้กับผู้นำเข้า
PL, Packing List รายการบรรจุสินค้า – เป็นเอกสารสำหรับแจ้งว่าสินค้าใด ถูกบรรจุหรือ Packing มาแบบใด อยู่กล่องใด โดยใบนี้จะออกโดยผู้ส่งออก ฉะนั้นเหล่าบรรดา Shipping ควรต้องเก็บเอกสารนี้ไว้ให้ดี เพราะหากหายจะระบุสินค้าได้ยากมากจนเกิดความยุ่งยากและเสียเวลา
CI, Commercial invoice – ใบนี้เป็นเอกสารสำคัญมากๆ ที่บริษัท Shipping ทั้งหลายต้องเข้าใจและเรียนรู้ เพราะใบนี้เป็นเอกสารที่ผู้ส่งออกจะต้องออกใบนี้ให้กับผู้นำเข้า ใช้สำหรับแนบไปกับเอกสารอื่นเพื่อออกของกับกรมศุลกากร เสริมอีกนิดว่าในทางปฏิบัติเราอาจเจอปัญหาต่างๆ กับกรมศุลกากรได้ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องภาษี เรื่องการนำเข้า ฉะนั้นคนทำ Shipping ต้องเตรียมตัวให้พร้อมและหากเป็นไปได้ควรมีคนในบริษัทที่พร้อมเคลียร์หากมีปัญหา
B/L, Bill of lading ใบตราส่งสินค้าทางเรือ – ใบนี้เป็นอีกใบที่สำคัญมากๆ สำหรับคนทำ Shipping นั่นคือใบที่ผู้ส่งออกต้องให้ข้อมูลกับทางผู้ให้บริการขนส่ง (บริษัทขนส่ง) เพื่อออกเอกสารนี้ ส่วนผู้นำเข้าจะต้องใช้และผู้นำเข้าเองต้องตรวจแบบร่างก่อนที่จะออกตัวจริงเพื่อป้องกันความผิดพลาด
AWB, Airway Bill ใบตรางส่งทางอากาศ – คล้ายๆ กับใบตราส่งสินค้าทางเรือ เพียงแต่มีข้อมูลต่ากันบางส่วนเพราะขนส่งต่างกัน
D/O, Delivery order ใบปล่อยสินค้า – ใบนี้ผู้นำเข้าจำเป็นต้องใช้สำหรับนำไปปล่อยตู้สินค้าที่ท่าเรือหรือท่าอากาศยาย โดยผู้ที่จะออกใบนี้ให้คือผู้ให้บริารขนส่งระหว่างประเทศ ดังนั้นใบนี้ก็สำคัญมากเช่นกัน ผู้ที่ทำธุรกิจ Shipping จำเป็นต้องดูรายละเอียดให้ดี
Export / Import entry ใบขนสินค้าขาออก / ขาเข้า – ใบนี้เป็นเอกสารสำหรับแจ้งข้อมูลสินค้าทั้งชนิด ราคา จำนวนให้กับกรมศุลกากรทราบ โดยนำไปคิดภาษีและจัดเก็บข้อมูลการนำเข้าส่งออกของเราได้ โดยดำเนินการโดย Shipping
Marine/Air Insurance ประกันภัยขนส่งสินค้า – ใบนี้สำคัญอย่างมากเช่นกัน โดยแนะนำว่าบริษัท Shipping ทุกเจ้าควรจะมีระบบประกันภายสินค้า โดยปกติประกันจะลดความเสียหายที่จะช่วยลดความเสี่ยงจากการขนส่ง ซึ่งค่าป้องกันสูงสุดมักอยู่ที่ 90% ของมูลค่าสินค้า
CO, Certificate of Origin เอกสารยืนยันถิ่นกำเนิด เป็นใบที่แสดงว่า สินค้าผลิตจากที่ไหน วัตถุดิบที่ใช้ผลิตมาจากที่ใด เข้ากับข้อกำหนดการยกเว้นหรือลดภาษีหรือไม่ ปัจจุบันทุกประเทศมีสิทธิพิเศษทางภาษีแบบที่ต้องใช้ใบยืนยันถิ่นกำเนิดกันหมดแล้ว ผู้ส่งออกและผู้นำเข้า รวมถึงบริษัท Shipping ต้องศึกษามากๆ เพราะสามารถลดต้นทุนนำเข้าและส่งออกได้เป็นจำนวนมากเลยทีเดียวและนี่คือเอกสารทั้งหมดที่คนทำธุรกิจ Shipping เหล่าบรรดาผู้ส่งออก นำเข้าต้องเรียนรู้ เพราะพื้นฐานนี้จำเป็นอย่างมากและเอกสารเหล่านี้จะใช้กันสม่ำเสมอ หากเราเข้าใจแล้วจะดำเนินธุรกิจและทำงานได้ง่ายขึ้นมาก
เครดิต : wicelogistics และ ITBS
เรียบเรียงโดย : โรงเรียนธุรกิจการขนส่งและการค้าระหว่างประเทศ(ITBS)